37 yaþýndaki Ulviye Haným yün örgü hýrkasý içinde baþý önde oturuyor ve "Bizi bu chat iþi mahvetti" diyor:

"Eþim internette chat (sohbet) yapýyor, tanýþtýðý çiftleri evimize çaðýrýyordu. Toplu s... yapýyorduk."

"Olay mahalli" Teksas'ýn Dallas'ý deðil; Manisa'nýn Salihli'si...

Zamanla Ulviye Haným, grup çalýþmasýndan býkmýþ ve yine internetten tanýþtýðý Mustafa Bey'le birlikte olmaya baþlamýþ. Bir gün Mustafa Bey'le eve geldiklerinde kocayý alkollü bulmuþlar. Baþýna teflon tavayla vurup 3 yerinden býçaklamýþlar.
"Hayatýmýzý bilgisayarda chat mahvetti" diyordu Milliyet'teki haberde Ulviye Haným...

* * *

Sahi, bütün bu "melanet"i eve internet mi soktu?
Ayný soruyu, her gün televizyon haberlerinde hayretle izlediðimiz "hunharlýk - sapýklýk" karýþýmý öyküler için de soracaðým:

Bütün bu musibetlerin müsebbibi televizyon mu?
Yani evimize televizyon ya da internet girmeden önce biz kendi halinde, edebiyle yaþayan mazbut bir toplumduk da bu ýþýklý kutular mý bizi yoldan çýkardý?
Grup seksi, seri cinayeti, küçücük oðlanlarýn popo fotoðraflarýný dünyaya daðýtmayý, 6 yaþýnda kýzýmýza alem önünde göbek attýrmayý, aþýðýmýzý eve alýp kocamýzý býçaklatmayý, þiþme kadýn uðruna arkadaþ canýna kýymayý, alacaklýsýna silah zoruyla etek giydirip þiþeye oturtarak þantaj fotoðrafý çekmeyi, öldürdüðümüz adamý önce parçalara ayýrýp bir güzel yaktýktan sonra küllerini saksýlara bölüþtürüp bahçemizin deðiþik köþelerine yerleþtirmeyi...
...bütün bu "icat"larý televizyon ve internet mi öðretti bize?

* * *

"Evet. 10 yýl öncesine kadar biz melek kadar masumduk, bizi onlar kirletti" demek, suçu bu ýþýklý kutulara atýp kurtulmak ne kolay olurdu.

Lakin televizyonun icadýndan beri "medyanýn etkisi" üzerine yapýlan araþtýrmalar, iþin bu kadar basit olmadýðýný gösteriyor.

Elbette gününün ortalama 4 saatini - yani eþine, çocuðuna, arkadaþýna ayýrdýðý vakitten fazlasýný - ekran karþýsýnda geçiren bir toplum, gördüklerinden etkilenecektir.
Ancak burada önemli bir ayrýntý var:
"Araþtýrmalar iletiþim araçlarýnýn etkisini doðrulamakla birlikte, bunun mevcut toplumsal iliþkiler, kültür ve inanç sistemleri çerçevesinde açýða çýktýðýný saptamýþlardýr." (McQuail, 1979)

Pek çok araþtýrmacý (Klapper, Pool, Hyman gibi) medyanýn izleyicisini bambaþka bir kiþi yapmaya gücünün yetmediðini, olsa olsa istekli ve yatkýn kiþilikleri uyarýp harekete geçirebildiðini ortaya koymuþtur.
Çünkü izleyici, kendi tutumunu destekleyen mesajlara ilgi göstermektedir. O yüzden de medya, davranýþ deðiþikliði yaratmaktan ziyade, yerleþik davranýþý pekiþtirici etki yapmaktadýr.

* * *

Buradan çýkan sonuç þu:

Medya bizde var olmayan "bir þeytan yaratmadý".
Ýçimizdeki þeytaný "uyandýrdý" ve yerelden ulusal, global ölçeðe taþýdý.
Paparazziler, komþu evi dikizleme huyumuzu meþrulaþtýrdý.
Sübyancýlýk siteleri, saraylarýmýza damgasýný vuran bir adeti alenileþtirdi.
Evde veya mahalle düðünlerinde zil takýp oynattýðýmýz kýzlarýmýz artýk TV stüdyosunda oynuyorlar.
Eskiden, öldürüp köy mezrasýna gömdüðümüz cesetleri ise büyük þehirlerde -yersizlikten - saksýlara daðýtmak zorunda kalýyoruz.
Demem o ki, dostlar; bizi azdýran, baþtan çýkaran, katil eden, günaha sokan, nesebimizi bozan, tek baþýna medya deðil.
O sadece, nicedir gözümüzü diktiðimiz yasak elmayý diþleme cesareti verdi ve günaha mütemayil ar damarýmýzý "chat"lattý.

Can Dündar