Kendisini bize tanýtan, þükrünü bize ilham eden, ilim kapýlarýný yüzümüze açan Allah’a, hamd olsun. Yaratýklarýn seçkini, kullarýnýn arasýndan seçip beðendiði, rahmet imamý, hayýr önderi ve bereket anahtarý olan Muhammed’e salat ve selam olsun.
Allah (cc), Saf suresinin ilk ayetinde þöyle buyurmuþtur. “Göklerdekilerin ve yerdekilerin hepsi Allah'ý tesbih eder.” Bu ayetten anlaþýldýðý kadarýyla kâinatta bulunan canlý-cansýz her varlýðýn bir dili vardýr. Kimisi lisan-ý kal ile, kimisi de kendi lisan’ý hal ile konuþur. Yerde yürüyen karýncalarýn, havada uçuþan kuþlarýn, yerinde sabit duran taþlarýn dahi bir dili vardýr. Hiçbir þey sessiz ve sakin deðildir. Canlý-cansýz tüm mahlûkat, yer ve gök bütün kâinat, bir þeyler anlatmaktadýr. Kâinatýn ve hayatýn dilinden anlamak için düþünce ehli olmak, sessiz sözsüz harflerin dilinden anlamak lazýmdýr. Eskiden mors alfabesi kullanýlarak postanelerde iletiþimi saðlamaya yarayan telgraf cihazlarý vardý. Dýþarýdan dinleyen için, bu cihazýn çýkardýðý sesler, tik tak tan baþka bir þey deðildir. Ama tik taklarýn dilinden anlayan için, her bir sesin bir anlamý vardýr. Hatta okuyup yazdýðýmýz harfler dahi, bilmeyen için hiçbir þey ifade etmez.
Dalýnda yetiþen bir meyvenin lisaný vardýr. Tomurcuk ve çiçek olarak kendini gösterir, meyve olmanýn müjdesini verir. Sonra meyveler olmaya baþlar. Ama daha yeni olan meyveler, ham ve yeþildir. Bunlar lisan-ý hal ile derler ki, “ben henüz olgunlaþmadým, yenecek kývama gelmedim” der. Yeme zamaný gelince olgunlaþýr ve kýzarýr. O zamanda, “þimdi olgunlaþtým. Beni dalýmdan koparýp yiyebilirsin” der. Sözünü ettiðimiz bu dil, hal dili, hal lisanýdýr.
Hal lisanýyla bize bir þeyler anlatanlardan biri de kabirdir. Biz onu sessiz sedasýz duruyor zannederiz; ama onun içinde yaþanan apayrý bir âlem vardýr.
Þimdi kabrin sesine kulak verelim, bakalým ne diyor:
Ey gafil! Ömür nefeslerini uykuda bitirdin. Tek hayat bu hayattýr dedin. “Hayat, þu dünya hayatýmýzdan ibarettir. (Kimimiz) ölürüz, (kimimiz) yaþarýz; bir daha diriltilecek de deðiliz”(Mü’minun: 37) Hayatýn; yemek, içmek, gezmek ve tozmakla geçti. Bir gün üzerinde gezdiðin topraðýn altýna gireceðini hiç düþünmedin. Nice insanlarýn öldüðünü gördün. Hatta bazýlarýný kendi elinle gömdün. Ama yine düþünmedin. Dünyanýn sana kalacaðýný zannettin, gaflete daldýn ve aldandýn. Ömrün boyunca hep kendini kandýrdýn; iþte sonunda yakalandýn!
Þimdi söyle bakalým, ölüm için ne hazýrlýk yaptýn?
Her gün elini yüzünü çeþitli markadaki sabunlarla yýkar, elbiselerini temizler ve ütülerdin; üzerine toz bile konmasýný istemezdin. Üzerine küçücük bir çamur sýçrasa hemen temizler, silerdin. Þimdi ise üzerine topraklar, çamurlar atýldý. Dünyada üzerine bastýðýn kurtlar, þimdi bedenine çullandý. Haydi, kaç kurtul bakalým!
Eðer kabirden çýkabilirsen, bedenine ve adalelerine söz geçirebilirsen kalk git! Ama bir tek hücrene bile söz geçiremezsin.
Yemekte bir kýl görsen iðrenirdin. Yataðýnýn sýcacýk, oturduðun yerin yumuþacýk, odanýn temiz ve ýlýk, sofranýn her zaman enfes yiyeceklerle dolu olmasýný isterdin. Hiçbir þeyin noksan olmasýna tahammül edemez, her þeyin en mükemmelini isterdin. Yýllarca derdin, tasan, kaygýn, sözün ve fikrin hep dünya oldu. Ahiret aklýndan hiç geçmedi.
Dünyayý ebedi yurdun zannettin. Doðrusu, gerçeði çok iyi biliyordun; ama iþine gelmiyordu. Sanki Allah öleceðin vakti sana bildirmiþ, Azrail’le bir anlaþma yapmýþsýn gibi, daha gencim çok erken, bir emekli olayým, banka kredilerimi bir bitireyim, evi bir bitireyim, çocuk bir iþe girsin, kýzý bir evereyim, arabanýn modelini bir yükselteyim, koltuklarý mobilya takýmlarýný bir yenileyeyim, beyaz eþya takýmýný bir tamamlayayým, sen o zaman gör Müslümanlýk nasýl yapýlýrmýþ. Bu hezeyanlarla yýllar yýlý kendini kandýrdýn durdun. Söyle bakalým kabrinin döþemesi için ne yaptýn?
Burada rahat etmek için ne hazýrladýn? Onca þeyi dünyada rahat bir hayat sürdürmek için yaptýn. Peki, ahiret rahatlýðý için ne yaptýn?
Dünyada nasihatçilerin nasihatine kulak asmadýn. Malýna, servetine, makam ve mevkine güvendin. Dünyadan ayrýlmak istemedin. Ama bak, o çok sevdiðin dünya, uðruna her þeyini feda ettiðin dünya, geceni gündüzünü, gençliðini ihtiyarlýðýný feda ettiðin dünya seni nasýl yüzüstü býraktý. Dostlarýn, eþin, akrabalarýn, ailen seni kara topraða býraktý. Onlarýn dostluðu iyi gün dostluðuydu. Þimdi o dostlar onlara en çok ihtiyacýn olduðu vakitte seni tek baþýna býrakýp ayrýldýlar. Arttýrmak için çok çaba sarf ettiðin malýný mirasçýlarýn paylaþtý. Her gün yýkayýp parlattýðýn arabandan, kat kat yükselttiðin dairelerinden, bankadaki dövizlerinden, verimli arazinden geriye hiçbir þey kalmadý. Pahalý, gösteriþli, þaþalý, takým elbisenin yerine þu an üzerindeki cepsiz kefenden baþka hiçbir þeyin kalmadý.
Ne de severdin dünya sohbetini. Ahiret sohbetleri seni hiç sarmazdý. Ölüme dair ne varsa deðil duymak hatýrlamak dahi istemezdin. Onun içindir ki sen ve senin gibiler, ölüm bizden çok uzak olsun diye mezarlarý þehrin çok uzaðýna gözünüzün görmeyeceði yerlere yapmýþtýnýz. Ama ne çare! Sayýlý nefesler tükendi, verilen mühlet sona erdi. Senden önce nice krallarýn, firavunlarýn, nemrutlarýn, beylerin, paþalarýn, hanýmlarýn, çocuk, genç ve yaþlýlarýn öldüðünü görmedin mi? Her geleceðin yakýn olduðunu, her sayýlý þeyin tükeneceðini, baþlangýcý olan her þeyin sonunun da muhakkak olacaðýný bilemedin mi? O halde kime ve neye güvendin?
Evet, ey fani!
Baharýn fena bulup, ardýndan sonbahar ve kýþýn gelmesi gibi, bu bedeninin de bir gün fena olacaðýný bilemedin mi? Her þey senin için ibret ve nasihatlerle doluydu. Ama sen hiçbirini görmek istemedin. Eðer ibret ve nasihat gözüyle baksaydýn, bu gençliðinin ve güzelliðinin de bir gün fena olacaðýný anlayabilirdin. Ama bakmadýn. Ýþte þimdi, istemeyerek de olsa beka yurduna geldin. Gerçek yurdun yuvan burasýyken, sen sahte evlerle köþklerle uðraþtýn. Yol üstünde istirahat etmek için durduðun aðaç gölgesini gerçek evinmiþ gibi zannettin. Hep boþ þeylerle, seni ne Allah’ýn azabýndan kurtaracak, ne de O’nun cennetine koyabilecek boþ þeylerle oyalandýn durdun.
Konuþ bakalým þimdi mevta; tek baþýna yapayalnýz bu kabirde ne yapacaksýn?
Evet mevta! Artýk seninle mahþere kadar beraberiz. Korktuðun baþýna geldi. Çok korktuðun o kabir yalnýzlýðýyla baþ baþasýn þimdi. Evet, þimdi söyle bakalým, dünyadayken yaptýðýn çirkeflikleri anlata anlata bitiremezdin. Bunu anlatýrken de hiç utanmaz sýkýlmazdýn. Üstelik yaptýklarýnla da övünürdün. Þimdi bak bakalým yaptýðýn amelleri beðeniyor musun?
Þimdi baþýna geleceklerden kimseyi sorumlu tutma, kimseyi yadýrgama! Buradaki yýlanlarý akrepleri kendinle sen getirdin. Onlarý sen besleyip büyüttün. Baþýna gelenlerin hepsi dünyada yaptýklarýndýr. Gözlerine haram girmeseydi, böcekler giremezdi. Haram yemeseydin, kurtlar böceklerde seni yiyemezdi. "…Tadýn bakalým kazanýp durduklarýnýzý!"Zümer: 24)
Kabir söyleyeceði daha birçok þey vardýr. Eðer bunlarý da öðrenmek istiyorsanýz en yakýndaki bir mezarlýða gidip hikmet kulaðýyla dinleyin. Eminim sizler de duyacaksýnýz. Rabbim cümlemizi kabir azabýndan muhafaza eylesin. Dualarýnýzda bizleri de unutmamanýz dileðiyle Allah’a emanet olun.