| 
Üye Girişi
 | 
  Üye Ol
 |  RavdaTe@m |  Site Kuralları |  Yardım |  Hakkımızda
0
Home
Anasayfa
F o r u m
E-Kart
RAVDA Çocuk
Linkler
Ziyaretçi Defteri
Rehberlik Hizmetleri
Tavsiye Et
 
Sitede Arama
» Kapsamlı Arama
Google`de Ara
Google
Tavsiye Linkler
Kuran Kursu Mezunları
Müslümanlar.com
Hak Yolundayiz
Müslüman Nesil
Genç Kalem
Önemli Linkler







Statü / İstatistik
En Son Üyemiz:
Didem_
53683 Toplam Üyemiz var.
 Online Üyeler:
Online: 1121 Misafir
Admin | Moderator | Vip | Üye

Giriş Vaktiniz: Pazartesi, 30. Aralık 2024 - 20:41

Browseriniz:

IP Adresiniz: Hostname:

0
0
0
Forum Giris Giris Üyeler Ekibimiz Arama
Toplam Forum: 69     ***     Toplam Konu: 30100     ***     Toplam Mesaj: 148193
  
  Beni hatırla
Forum Anasayfa » DİĞER KONULAR » YANLIŞ   Cevap Ekle

önceki konu   diğer konu
1 okunmamış mesaj mevcut (Acik)
Sayfa (1): (1)
Gönderen
Mesaj
imam_kettani su an offline imam_kettani  
YANLIŞ Alinti ile cevapla
191 Mesaj -
YANLIÞ


Doðru olmayan, veya doðrunun karþýtý olan. Bir kurala, ilkeye uymama durumu. Bu terim çeþitli disiplinlerde çeþitli mana­larda ve en çok da hata, bâtýl, sahte, sakîm, yalan, galat, dalâl, mugalâta vb. kavramla­rýn eþanlamlýsý olarak kullanýlýr.

Yanlýþ doðrunun karþýtý olarak ele alýndý­ðýnda bir mantýk terimi olur ve ayný zaman­da, hata yerine de kullanýlýr. Hata ise haki­kate aykýrý söz, hüküm veya görüþe denir. Diðer bir ifadeyle hata, zihnin yanlýþ veya hakikate benzer olan bir þeyi hakikat, ya-huua hakikat olan bir þeyi yanlýþ veya haki­kate benzer zannetmesinden ibaret olan fiil veya hali bildirir. Vakýaya uymayan, fakat sabit ve deðiþmez bir inanç haline gelmiþ olan yanlýþlara, hatalara Cehl-i Mürekkep (Katmerli Bilgisizlik) denir. Ýnsansýz ve in­sanýn yargýlan olmadan sadece madde dün­yasý için geçerli bir hakikat veya yanlýþtan söz etmek imkânsýzdýr. Doðru ve yanlýþ kavramlarý, özellikle iki deðerli mantýðýn; Aristoteles ve onu takip eden formel (þeklî, sun) mantýkçýlarýn kullandýðý deðer ikilisi­dir. Yanlýþ formel (þekilsel) mantýkta dü­þünme ilkelerine, kanunlarýna ay kýn olaný dile getirir. Eðer herhangi bir düþüncemiz veya hükmümüz akýl ilkelerine ve konulan-na uymuyorsa buna yanlýþ, hala denir. Bu sebeple hükümlerde mantýkî bir yanlýþa düþmemek için özellikle þu iki þarta dikkat edilmesi gerekir. Bunlardan birincisi: "Dü-þüncelerin zihne uymasý"; ikincisi Ýse "Dü­þüncelerin konusuna uymasý" dýr. Meselâ "Bütün parçasýndan daha büyüktür", "Eþit niceliklere eþit nicelikler eklenirse sonuç ayný çýkar" denildiði zaman, bu düþünceler zihin ilkelerine uygundur; bu sebeple de bu hükümlere doðru, hakikat denir. Bunlarýn aksini Ýddia etmek ise yanlýþa, hataya düþ­mektir. Doðrunun diðer þartý ise "Düþünce- j lerin konularýna uygun olmasý" dýr. Bu da | düþüncenin realiteye uygun düþmesi de- J mektir. Meselâ bir kitaba "bu kitaptýr" der­sek; hakikati ifade etmiþ ve doðru söylemiþ oluruz; aksi halde, kitaba masa demeye kal­karsak o zaman yanlýþ düþünmüþ oluruz. Çünkü doðru ve yanlýþý sadece hükümler ve kanaatler tayin ederler. Bir hükmün, eðer kendisine uygun bir olgusu varsa doðru, böyle bir olgusu yoksa yanlýþtýr. Bu sebeple Aristoteles, yanlýþý gerçeklikle çeliþen diye tanýmlamýþtýr.

Bilindiði gibi mantýðýn gayesi, insan zih­nini yanlýþ ve hatalý düþünmeden korumak ve doðru düþünmenin yollarýný, kurallarýný göstermektir. Ancak mantýðýn, karþýmýzda­ki hasmý, geçici de olsa, bir an susturmak için müracaat ettiði bir yol daha vardýr ki, ona safsata, mugalata veya sofizm (kasýtlý yanlýþ yapma, saptýrma) denir. O halde, mantýktaki kasýtlý yanlýþ ile kasýtsýz yanlýþ (paralojizm) ý birbirine karýþtýrmamak ge­rekir. Bu nedenle mantýk hatalarýný ikiye ayýrmak mümkündür:

a) Kasýtlý olarak ya­pýlan mantýk veya akýl yürütme (istidlal) ha­talarý,

b) Kasýtsýz olarak yapýlan mantýk ve­ya akýl yürütme halalarý.

Kasýtlý olarak yapýlan istidlal hatalarýna mantýk dilinde mugalata, safsata, sofizm denildiðini daha önce belirtmiþtik. Bura­daki hala, ya þeklî (surîgöz kırpma dir; bizzat akýl yürütmededir; tasavvurlarýn mantýkî irübaün-dadýr, yahut da maddîdir; akýl yürütmenin hareket noktasýndadýr. Diðer bir ifadeyle, düþüncenin vakýa ile uygun olmayýþýndadýr. Þeklî hataya þu istidlal þeklini örnek verebi­liriz:

Bütün balýklar suda yaþar.

Balina da suda yaþar.

O halde, balina da balýktýr.

Bu akýl yürütmede öncüller (muked-demât) doðru olduðu halde kýyasýn kuralla­rýna uyulmadýðý için sonuç yanlýþtýr. Bu ký­yas II. þekilden Basit Ýktiranlý bir kýyastýr. Böyle bir kýyasýn doðru sonuç verebilmesi için -sekiz tane genel þartlar yanýnda- özel þartý gereði iki öncülden birinin olumsuz ol­masý gerekir. Halbuki burada öncüllerden her ikisi de olumludur ve elde edilen sonuç ise yanlýþtýr. Çünkü balina balýk deðil, me­meli bir hayvandýr.

Maddî olarak yapýlan istidlal- hatasýna ör­nek olarak da þu kýyas gösterilebilir:

Nadir olan þeyler kýymetlidir.

Kör at da nadirdir.

O halde, kör at da-kýy m etlidir.

Burada ise yanlýþ öncüllere dayanýlarak yanlýþ bir sonuç çýkartýlmýþtýr. Çünkü her nadir olan þey kýymetli deðildir. Görüldüðü gibi safsata veya mugalâta, baþkalarýný þa­þýrtmak ve aldatmak maksadýyla görünüþte ve þeklî olarak doðru, gerçekte ise yanlýþ olan kýyas þekilleridir. Tartýþmalarda bazý kimselerin ustalýklý kelime oyunlarýyla kar-þýsýndakileri þaþýrtarak yanlýþ sonuçlar çý­karmalarý ve meseleyi baþka mecralara gö­türmeleri de bir mugalatadýr.

Mantýkî yanlýþlýklarýn çoðu bilmeden ve istemeyerek meydana gelir. Bu tip hatalar arasýnda Tümevarým (Ýstikra, Induction) hatalarý. Tümdengelim (Talîl, Deduction) vb. hatalarýný sayabiliriz. Tümevarým hata­larýnýn daha ziyade deney ve gözlemlerin eksik ve yetersiz olmasýndan, yahut da ace­le ve telaþla çýkarýlan sonuçlardan ileri gel­diði görülür. Tümdengelim hatalarý da ya terimlerin kapalýlýðýndan, ya önceki tasav­vurlarýn veya hükümlerin unutulmasýndan, yahut da tamamiyle bir. takým haricî uygula­malardan; tümdengelimin esasýný teþkil eden tümel önermenin, ilke veya prensibine uygun olmadýðý halde, o hükümlerle ayný kabul edilmesinden doðar.

Bir de Bacon'in Idol (Put) adýný verdiði, insaný yanýltan ve doðru düþünmesini en­gelleyen bazý önyargýlar vardýr. Ona göre, tabiata hakim olabilmek için onu doðru ola­rak tanýmak, bilmek gerekir. Bu hususta ilk yapýlacak þey de bir takým önyargýlardan, -Soy, Maðara, Çarþý ve Tiyatro idollerinden-putlardan kurtulmaktýr. Gerçeði çarpýtan bu engellerden (idollerden) sýyrýldýktan sonra, sistemli, plânlý bir araþtýrma yolu olan tü­mevarým metodunu acele etmeden kullan­mak gerekir. Zira tabiata egemen olacak bilgi, ancak bu yolla elde edilir.

Mantýkî hatalar yanýnda, zihnin biyolo­jik ve psikolojik yönden yetersiz iþleyiþin­den meydana gelen bir takým hatalar da mevcuttur. Bunlar ruhî hatalar, muhayyile hala I an, müþahede halalarý vb. leridir. Ruhî veya psikolojik hatalar diyebileceðimiz bu hatalar daha ziyade hafýza yanýlmalarý ve aksamalarý olarak ortaya çýkan bunlarý za­man zaman bencil düþünceler ve akýl hasta­lýklarýnýn da takip ettiði görülür. Çeþitli mu­hayyile halalarý arasýnda vehim, sann (hal-lucination, illusion) vb. zikredilebilir. Bir de hadiselerin ve objelerin görünüþlerini eksik idrakten, gerçek olan bir þey yerine, muhayyilede meydana gelen þekillerin ko-

fiulmasýndan ileri gelen yanlýþlar vardýr. Meselâ yanm bardak suya batýrýlan bir çu­buðun kýnk görülmesi, tren yolunun ileride daralmasý, ufukta yer ile göðün birleþmiþ görülmesi tep birer idrak yanýlmasýdýr. YanhÞ. hata insan oðlunun ayrýlmaz bir Zi i

parçasýdýr. Zira insanýn olduðu yerde yanlý­mýn, hatanýn olmamasý hemen hemen imkânsýzdýr. Zihinde, düþüncede, müþahe­dede görülen hatalar yanýnda; dinde , hu-jtukta, ahlâkta, dilde vb. daha bir çok sahada ^ hatalar yer almaktadýr. Dindeki hataya günah (zemb), masiyet, isyan denir. j£ur'ânda: "Ey Rabbimiz, biz Sana isyan et-jjfc, bizim günahlarýmýzý baðýþla ve bizi Ce-j^nneni azabýndan koru" (Âl-i fmran, 16) -L/nutma ve hatalarýmýzdan dolay» bizi he-^ba çekme (yarlýða)" (Bakara, 286) buyu­dur.

Ahlâk'da ise yanlýþ, hata, sehv manasýna pullanýlýr- insan beþer olmasý hasebiyle ha­cdan salim olmaz. Fakat ilk hatayý unutup w tekrar ayný hataya düþmesi halinde ayýp-j^ýr, üçüncü defa ayný hataya düþünce ah-^ olduðuna hükmolunur. Ondan sonra ^ ona acýmak ve öðüt vermek gereksizdir. . j,Iâk ve din açýsýndan hatalarýn en büyüðü v(î en tehlikelisi inanç, itikat hatasýdýr, insan ^yle bir hataya düþünce, derhal bunu dü-Jirnesi gerekir. Eðer bu hata düzeltilmez-. dünya hayatýnýn esas gayesi olan âhiret \jy3ü daha baþtan kaybedilmiþ olur. /Vhlâk açýsýndan hata, acelenin hayýrsýz uðu olarak nitelendirilir. Acele ise, ha- Bk. Hakikat ilerde de belirtildiði gibi, þeytandandýr. * sebeple, aceleyi terk eden, büyük ölçü- hatadan da korunmuþ olur. Namus ve d -fini düþünen ve onu korumak isteyen s, aceleyi terk etmek; her þeyde tedbir dikkat etmek zorundadýr.

Umumiyetle hatalar mantýkî, manevî ve haricî sebepler diyebileceðimiz sebeplere baðlý olarak meydana gelir. Mantýkî sebep­ler hatanýn gerçek sebepleri deðildir. Bun­lar sadece hatalara yol açarlar. Meselâ bil­me gücündeki tabiî eksiklikler, hasselerin hatalý, vehimli çalýþmasý, muhayyile ve­himleri, Önceden edinilmiþ sabit fikirler, bencil düþünceler vb. bu kabildendir. Ma­nevî sebepler arasýnda ise dikkat ve düþün­me eksikliði, zihni karýþtýran, onun sükûn ve huzurunu, tarafsýzlýðýný bozan çeþitli eðilim ve ihtiraslarý; haricî sebepler arasýn­da ise terbiye tarzýný, batýl baskýlara ve nü­fuzlara baðlýlýk, örf ve âdetlere uyma, züm-recilik, bölgecilik, tarafgirlik, dil yapýsý ve çeþitli kelime oyunlarý vb. ni sayabiliriz. Bütün bunlarýn Ötesinde, hatanýn en büyük sebebi bilgisizlik, cahilliktir. Hele bu bilgi­sizlik katmerleþmiþ ise, yani "Cehl-i Mü-rekkeb" haline gelmiþ ise daha da büyük ha­talarýn sebebidir. Dinimizde bilgisizlik hor görülmüþtür. Bir de bilmediðinin de farkýn­da olmayarak, her þeyi bildiðini zanneden­ler ise apaçýk hakikatleri inkâr ettikleri için bakar körler diye nitelendirilmiþlerdir. islâm alý lâkin da bu tip insanlar, Islâh olmasý mümkün olmayan insanlar grubu içinde yer alýr. Bu gibilerden hep Allah'a sýðýnýlmýþ ve böyle bir duruma düþmemek için hep duada bulunulmuþtur.
Gönderen: 05.04.2006 - 01:44
Bu Mesaji Bildir   imam_kettani üyenin diger mesajlarini ara imam_kettani üyenin Profiline bak imam_kettani üyeye özel mesaj gönder imam_kettani üyeyi arkadas listeme ekle Yukari
Pozisyon - İmzalar göster
Sayfa (1): (1)
önceki konu   diğer konu

  Cevap Ekle Lütfen Seçiniz:  
Şu an Yok üye ve 1121 Misafir online. En son üyemiz: Didem_
16977 üye ile 13.07.2024 - 11:50 tarihinde en fazla ziyaretçi online oldu.

[Admin | Moderator | Kıdemli Üye | Üye]
Dogum Gününüzü Tebrik Ederiz    Doğum gününüzü tebrik eder, sıhhat ve afiyet dolu ömür dileriz:
zec (53), yesil07 (39), volkansav52 (40), bebecik1974 (50), mcamlica (38), serdar414 (47), musoylemez (56), KalpYapalim (32), gurbat (62), yasen (47), yilmaz (63), kenzularsh (40), srknsrt (51), puma (54), mazpolat (67), pskofb (38), akaasa (49), oguzy (74), arkadasim (51), Mecnun2000 (55), sarenge (44), SarCopTeS (43), halil40 (36), belan08 (47), halil_10 (37)
Son 24 saatin aktif konuları - Top Üyeler
0

Copyright © ((( RAVDA.net )))  *  İrtibat   *   RAVDA Reklam Servisi   *   Tüm hakları saklıdır, izinsiz alıntı yapılamaz.
 Sitemizde yayınlanan imzalı yazıların içeriğinden yazarları, forum ve yorumlardan ekleyen şahıslar sorumlu olup, kesinlikle sitemiz sorumlu değildir.
© by ((( RAVDA.net )))

Sayfa 0.60006 saniyede açıldı   

Reklamlardan
RAVDA sitesi
hiçbir şekilde
sorumlu değildir.