Evrende kusursuz bir itaat baş döndürücü bir düzen ve yardımlaşma vardır. Yıldızlardan galaksilere atomdan zerreye her bir varlık kurallara düzene uygun hareket etmektedir. Abes başıboş dengesizlik ve düzensizlik görülemez. Mükemmel bir uyum ile birbirlerine destek ve yardımcıdırlar. Asla rekabet etmezler. Biri diğerine üstünlük taslamaz. Bu akış evren kurulduğundan bu yana böyle devam edegelmiştir. Böyle bir uyum insan uzuvları arasında da görülmektedir. Biri diğerinden hayat bulur, akışını döndürür. Hiçbir zaman bir el diğer el ile rekabet etmez.
Bir gün tüm uzuvlar miğde için çalıştıklarını ve bu durumdan şikayetçi olduklarını dile getirirler. Diğer organlar da bu fikri kabul eder. Miğde için çalışmaktan yorulduklarından şikayetçilerdir. Göz: Artık bakmayacağını, El: Tutmayacağını, Ağız: Ağzını açmayacağını, Dişler: Çiğnemekten yorulduklarını dile getirip sızlanmaya başlarlar. Böylelikle aralarında çıkan uyumsuzluk kısa bir zaman sonra tüm bedeni iflasa sürükler miğde gözlerin fikrini keser, elleri dermansız bırakır, ağzı kurumaya terk eder, dişlerde çürümeye yüz tutar. Hatalarını anlayan uzuvlar yaptıkları yanlışlıktan pişman olurlar ve miğdeden özür dilerler. Birbirlerine olan ihtiyaçlarını itiraf ederler. Püf noktanın birlikte yaşama sanatında gizli oluğunu anlarlar.
Aynen bu örnekteki gibi insan insana her zaman, her yerde, her daim ihtiyacı vardır. Atalarımız 'komşu komşunun külüne muhtaçtır.' diyerek bu önemi vurgulamaktadırlar. Nitekim İslam'da da bu birlikteliği uyumu 'Müminler ancak kardeştirler.' ayeti ile ölçünün kardeşlik boyutundan geçtiğini vurgulamaktadır. Ayetin devamı ayrılık, vifak fitnenin temelini oluşturduğunu başkalarının kusurları ile meşgul olmanın kınayıp ayıplamanın alaya alınmanın büyük bir yanlış olduğunu ikaz etmektedir. Bu durum bireye ciddi anlamda maddi manevi puan kaybettirir. Düzenin olmadığı kuralın bulunmadığı yardımlaşmanın gerçekleşmediği bir yerde kardeşlikten bahsetmek mümkün değildir. İç huzurun teminini sağlamak, sosyal uyumun devamını temin etmek için bu birlik kuvvet ve güç kaynağı olmaktadır. Bir hadiste şöyle denilmektedir; Mümin, mümin için sağlam yapılmış bir binanın birbirine kuvvet veren taşları gibidir.
Birlik ve beraberliğin temelinde birbirine olan kardeşçe tutumundan geçtiğini vurgulamaktadır. Malumdur ki gücünü kuvvetini kaybeden taraf yenik düşecektir. Birbiri ile çekişerek, dövüşerek, alay ederek, hırs ile üstünlük göstererek hareket eden diğer bir yıkıma karşı yenik düşecektir. Küçük bir taş onu yok etmeye yetecektir. Güçlü olmak, kazanmak, bilgili olmak, başarı kazanmak bireyin büyük bir potansiyelini açığa çıkarmasıdır. Bu durum her kişinin arzuladığı bir durumdur. Bunun ile övünmek, karşı tarafı hakir görmek kardeşinin hak ve hukukuna tecavüz etmektir. En güzelini ben yaptım benden daha iyisi yok tavrını sergilemek çirkinliktir. Evet yapılan bir işin arkasında durmalı en güzelini başarmalı ama sadece benim yaptığım en doğru demek haksızlıktır. Kardeşinin, dostunun da yaptığını beğenmeli takdir etmeli, ona fırsat vermelidir. Bir insanın her şeyi bilme gibi bir isteğinin olması çalışıp çabalaması çok doğaldır, belki de büyük en büyük bir vazifesidir. Ancak bu ona her şeyden üstün olduğunu, doğruları sadece onun bildiğini, alay etme, hakir görme, sosyal uyum ve barışı bozacak tavrı sergilememelidir.
Evet her şeyi bilmek ve öğrenmek bir vazifedir. Zira her bildiğini her yerde söylemekte bu vazifeye karşı büyük bir haksızlıktır. Karşı tarafın düşüncesi, bilgisi aynı düzeyde değil ise aksi tesir edebilir. Ak yaparken kara oluverir. Miğdesi kanıyorsa ayağına pansuman yapılması gibi bir şey oluverir. Çok defa iyi niyetli de olsa aksi tesir eder gıpta, inat, gurur damarına dokundurur. Boş yere aradaki husumeti başlatır. Kavga, ayrılık sebebi oluverir. Çoğu zaman oturması, kalkması, giyimi, bilgisi, arabası, malı, mülkü bir kıstas yapılır. Kardeş kardeşe düşman olur. Böyle bir düşmanlık yapılacak ise önce kendi nefsinin düşmanı olmalıdır. Onun ıslahı için terbiyesi için uğraşmalıdır. Oysa bizi birbirimize bağlayan ortak noktalarda birleşmek herkesi bulunduğu ortama konumuna göre saygı göstermek o noktalarda anlaşmak gerekir. Birbirine olan saygı ve değer birlik ve beraberliği pekiştirecektir. Güven duymayı, sevmeyi, sevgiyi yeşertecektir. Elbette her bireyin kendine özgü düşünce ve değerleri vardır. Hataları, kusurları, ayıpları araştırıp düşmanlık hissiyatını harekete geçirmek bize bir şey kazandırmayacaktır. Bilakis sosyal uyumu düzeni bozacaktır. Puan kaybettirecektir.
'Müminler boş söz ve çirkin davranışlarla karşılaştıkları zaman izzet ve şereflerini muhafaza ederek oradan geçip giderler.'(Furkan 72) ayetini düstur yapıp İlahi rahmete sığınıp puan kazanmalı. Bu puanları arttırmaya bakmalıdır. Böyle bir durumda sabır, faziletli bir davranıştır. Birilerinin hakkından gelinecekse bunu hak sahibine bırakmalı 'Kötülüğe iyilikle karşılık ver. Birde bakarsın aranızda düşmanlık bulunan kimse candan bir dost oluvermiştir.' (Ali İmran 134).
Böylelikle birlik beraberliği saygı çerçevesinde herkesi olduğu gibi kabul etme bir diğergamlıktır, kadirşinaslıktır. Böyle davrananı önce Allah (c.c.) sever sonra çevresi sever daha sonra da tüm insanların sevgilisi oluverir.